Ομιλία του Παντελή Σαββίδη σε εκδήλωση της Αριστερής Πρωτοβουλίας ΠΑΣΟΚ
Βρισκόμαστε εδώ σήμερα, παλιοί φίλοι και
γνωστοί, ως επι το πλείστον, που δεν θέλουμε και δεν μπορούμε να σιωπούμε στις κρίσιμες στιγμές που περνά η χώρα και η κοινωνία μας.
Είναι το στοιχείο αυτό της ψυχοσύνθεσής μας που μας κρατούσε στους δρόμους για πολλά χρόνια ως υποκείμενα της πολιτικής.
Που μας οδήγησε στην Αλλαγή της μεταπολεμικής πορείας της χώρας το 1981.
Μπορεί οι περιστάσεις να μας έκαναν να περιέλθουμε σε μια περισυλλογή τα τελευταία αρκετά χρόνια, τώρα, όμως, είναι πάλι οι περιστάσεις που μας κάνουν ενεργά πολιτικά υποκείμενα.
Είναι το ΠΑΣΟΚ που ήρθε και θέλει να επιμένει να καλύψει έναν πολιτικό χώρο στον οποίο όλοι εμείς και πολλοί άλλοι εγκαταβιούμε εδώ και πολλά χρόνια και θα παραμείνουμε σ αυτόν.
Ήρθε να μας εκφράσει και δεν μας κουβάλησε.
Οι άνθρωποι προϋπάρχουν των πολιτικών χώρων.
Συνεπώς δεν μπορεί κανείς να διαχειρίζεται αυτόν τον πολιτικό χώρο ως ιδιοκτήτης του.
Και οι νεοσσοί της πολιτικής, όπως λέει και ο Παναγιωτακόπουλος ας είναι πιο προσεκτικοί.
Είναι τεράστια τα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί και δεν ξέρει από πού να αρχίσει και που να τελειώσει κανείς.
Αν δεν υπήρχε ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που όχι μόνο ζει στα όρια της φτώχειας αλλά στην απόλυτη φτώχεια και ο αριθμός αυτός θα μεγαλώσει και άλλο, τότε θα μπορούσαμε να πούμε «ευτυχώς επτωχεύσαμεν».
Το νεοελληνικό κρατίδιο, με τον τρόπο που λειτουργούσε δεν είχε ελπίδα σωτηρίας. Και η κρατική του νομενκλατούρα αναπαρήγαγε, για να έχει το κεφάλι της ήσυχο, ένα πρότυπο νεοπλουτισμού αποκρουστέο.
Η κρίση όχι μόνο διαφαινόταν αλλά ερχόταν με ταχύτητα φωτός.
Η Ελλάδα εντάσσεται στο παγκόσμιο σύστημα όχι ως χώρα αλλά ως περιοχή.
Τη διάκριση την κάνει ο καναδός οικονομολόγος Χοσουντόφσκι: «Μία χώρα έχει μία κυβέρνηση, εγκαταστάσεις, δημόσιες επιχειρήσεις, προϋπολογισμό, σύνορα και τελωνεία. Μία περιοχή όμως έχει μόνο στα χαρτιά κυβέρνηση, η οποία ελέγχεται από το ΔΝΤ. Χάνει τα σχολεία και τα νοσοκομεία της, τα οποία κλείνουν κατ’ εντολή του ΔΝΤ. Δεν έχει πλέον σύνορα, αφού οι εισβολείς επιβάλλουν το ελεύθερο εμπόριο. Παύουν να υφίστανται τόσο η βιομηχανία της, όσο και η γεωργία ή το τοπικό της εμπόριο».
Ήταν αυτό το νόημα των λόγων τόσο της πρώην προέδρου της βουλής κ. Μπενάκη, όσο και του πρωθυπουργού προσφάτως, περί απώλειας μέρους της εθνικής κυριαρχίας.
Φίλες και φίλοι αποτελεί αφέλεια να πιστεύουμε πως η κρίση είναι συστημική. Την κρίση την προκαλεί ο ίδιος ο καπιταλισμός, το έξυπνο τμήμα του και είναι μια κρίση που έχει ανάλογά της εδώ και πολλά χρόνια.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
Επιγραμματικά τέσσερα είναι τα στάδια των κινήσεων του έξυπνου χρήματος:
Στο πρώτο, το έξυπνο χρήμα (οι ελίτ των τραπεζιτών) μειώνει το κόστος του χρήματος και αυξάνει τη ρευστότητα με αποτέλεσμα να προκληθεί οικονομική ανάπτυξη αλλά και μία σειρά από υπερτιμημένες καταστάσεις σε διάφορες αγορές, καθώς η τεράστια ρευστότητα πληθωρίζει την οικονομία δημιουργώντας «φούσκες».
Στο δεύτερο στάδιο το έξυπνο χρήμα κλείνει τη στρόφιγγα της ρευστότητας και οι φούσκες καταρρέουν σα χάρτινοι πύργοι προκαλώντας κραχ στη χρηματιστηριακή οικονομία, το οποίο, στη συνέχεια μεταφέρεται και στην πραγματική.
Στο τρίτο στάδιο, το έξυπνο χρήμα έρχεται ως από μηχανής Θεός για να σώσει την κατάσταση, ασκώντας πιέσεις στους αποδυναμωμένους πολιτικούς για την υιοθέτηση μίας σειράς μέτρων και τη δημιουργία μηχανισμών (όπου οι συνεργάτες του έξυπνου χρήματος μπαίνουν επικεφαλής) που θα προστατέψουν το σύστημα από επόμενες κρίσεις.
Στο τέταρτο στάδιο οι πολιτικοί λαμβάνουν τα μέτρα και το έξυπνο χρήμα τους δανείζει χρήματα για να ξεκινήσει η διαδικασία ανάρρωσης από την κρίση.
Η χώρα έχει ενταχθεί στην παγκόσμια οικονομική αγορά για τα καλά με απώλεια μέρους ή ολόκληρης της εθνικής κυριαρχίας της.
Σ αυτήν τη διαδικασία, δυστυχώς, βρίσκεται και η Ελλάδα.
Της οποίας η κλεπτοκρατική εκδοχή του καπιταλισμού, επιδεινώνει το πρόβλημα.
Στον σκληρό πυρήνα της δύσης, που είναι η ευρωζώνη, ο καπιταλισμός, μέσα στη χαοτική λειτουργία του, έχει τους νόμους του. Χάος δεν σημαίνει απουσία τάξης. Αλλά απουσία προσωρινής τάξης. Το χαοτικό σύστημα ισορροπεί μετά την αταξική του συμπεριφορά σε ένα νέο σημείο ισορροπίας ή σε μια νέα κατάσταση ισορροπίας η οποία διακρίνεται από τάξη, ίσως ποιοτικά ανώτερη από την προηγούμενη.
Η Ελλάδα είναι στη χαοτική σημερινή λειτουργία του καπιταλισμού η πεταλούδα που φτερούγισε και προκάλεσε τυφώνες. Ποιος θα το περίμενε;
Για να δώσουμε σωστές απαντήσεις πρέπει να κάνουμε σωστή ανάλυση.
Έχουμε μια μη αναμενόμενη κρίση του καπιταλισμού που για ορισμένους έχει συστημικό χαρακτήρα ή μια αναδιάταξη των δυνάμεών του και του παγκόσμιου γεωπολιτικού και γεωοικονομικού συστήματος, που έχει μεν χαοτικά χαρακτηριστικά, είναι, όμως ως ένα βαθμό και ελεγχόμενη;
Προσωπικά πιστεύω το δεύτερο. Και με βάση αυτήν την παραδοχή θα αναπτύξω την ομιλία μου.
Ακριβώς την στιγμή που χρειαζόταν μια αντίκρουση της παγκόσμιας πολιτικής του καπιταλισμού, έχουμε το φαινόμενο της εξάλειψης οποιασδήποτε εναλλακτικής πρότασης.
Και αυτό δεν είναι τυχαίο.
Άλλες δυνάμεις που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν αυτό το ρόλο ο καπιταλισμός τις ενσωμάτωσε, τις εξέθεσε και τις απενεργοποίησε και άλλες έγιναν γραφικές μόνες τους.
Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει ένας παίκτης στη γήπεδο που να διαμορφώνει τους όρους του παιχνιδιού.
Ο παίκτης αυτός δεν είναι «κερδοσκοπικά παιδάκια», όπως τον ήθελε ο κ. πρωθυπουργός. Στα διεθνή καπιταλιστικά παιχνίδια μέρους του κεφαλαίου που δραστηριοποιείται είναι το ξέπλυμα χρήματος και της μαφίας.
Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Θέλω να πω δύο λόγια για την κατάρρευση της σοσιαλδημοκρατίας, εκδοχή της οποίας υποστήριξε και υποστηρίζει το ΠΑΣΟΚ.
Γιατί κατέρρευσε;
Εξαιτίας των ίδιων της των αποκηρύξεων, των συνθηκολογήσεων και των προδοσιών της. Ολοκλήρωσε τον κύκλο της ζωής της σε μια στιγμή που ο υποτιθέμενος κυριότερος ανταγωνιστής της, ο άκρατα νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός, βρίσκεται σε μία από τις δυσκολότερες στιγμές του.
Αποδείχθηκε ανίκανη να προτείνει λύσεις που να ταιριάζουν με τις επαγγελίες και το λόγο για τον οποίο αναπτύχθηκε ως ιδεολογικοπολιτικό ρεύμα.
Αντίθετα, θα λέγαμε πως εξελίσσεται στο μακρύ χέρι του συστήματος.
Φοβάμαι πως θα δούμε την ενίσχυση της νεοφιλελεύθερης τάσης του ΠΑΣΟΚ στο αμέσως επόμενο διάστημα με κάποιας μορφής συνεργασία, γιατί όχι και προσχωρήσεις περιπλανώμενων πλέον πολιτικών.
Όχι με σχέδια της ελληνικής πλουτοκρατίας. Και χρησιμοποιώ συνειδητά τον όρο πλουτοκρατία για να τον αντιδιαστείλω από την αστική τάξη για την οποία βαθύτατα πιστεύω πως δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Μακάρι να υπήρχε.
Την επιλογή για τη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα θα την κάνουν κέντρα του εξωτερικού πλέον τα οποία και συντονίζουν την οικονομική της επιβίωση και τα περιθώρια της εθνικής της κυριαρχίας.
Η σοσιαλδημοκρατία, πορεύεται στα τυφλά, δίχως πυξίδα και δίχως θεωρία· δίνει την εντύπωση πως βρίσκεται εκτός λειτουργίας, με έναν ασθενικό μηχανισμό καθοδήγησης, δίχως στρατηγική ούτε ιδέες ούτε αρχές ούτε όραμα για το μέλλον… Προπαντός στερημένη από ταυτότητα. Ήταν μια πολιτική δομή που όφειλε να κάνει επανάσταση και απαρνήθηκε αυτόν τον σκοπό· ήταν ένα κόμμα και πλέον εκπροσωπεί την εύπορη μεσοαστική τάξη των πόλεων.
Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δεν ξέρει πώς να απευθυνθεί στα εκατομμύρια ψηφοφόρους-θύματα των ωμοτήτων του μεταβιομηχανικού κόσμου που προέκυψε από την παγκοσμιοποίηση. Σε αυτές τις μάζες των αναλώσιμων εργαζομένων, των μονίμως καθηλωμένων στον βασικό μισθό, των νεόπτωχων, των αποκλεισμένων, των νέων της επισφάλειας… Σε όλα αυτά τα κοινωνικά στρώματα που έπεσαν θύματα του νεοφιλελεύθερου σοκ. Και για τα οποία η σοσιαλδημοκρατία δεν φαίνεται να διαθέτει ούτε λόγο ούτε λύσεις.
Η ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑΤΗ ΣΚΕΨΗ
Από τη δεκαετία του ‘90 ο Πιέρ Μπουρνιέ προειδοποιούσε για τον κίνδυνο από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις των φορέων τεράστιου κεφαλαίου που “υπονομεύουν έξωθεν την εθνική κυριαρχία, ενώ έσωθεν την υπονομεύουν οι συνεργοί τους”: Οι “νέοι κυβερνώντες ελέω Θεού’, περιχαρακωμένοι “στον κοντόφθαλμο οικονομισμό του ΔΝΤ.
Επέμενε στη συμβολική δύναμη της μονόδρομης σκέψης του οικονομισμού των χρηματαγορών που μεθοδεύει την καταστροφή των εθνικών κρατών, του δημόσιου συμφέροντος, των συλλογικοτήτων.
Επεσήμαινε μάλιστα ότι η ισχύς της οφείλεται στο ότι εξαγοράζει ολοένα μεγαλύτερα στρώματα διανοουμένων, που σαν αριστεροί αποκτούν μεγάλη συμβολική αποτελεσματικότητα στη δράση τους υπέρ της προσχώρησης στη λογική της νέας κυριαρχίας.
Όπως έγραφε όμως ο Καστοριάδης, η δημοκρατία μας, δεν είναι απλώς ολιγαρχική, είναι εκπορνευμένη.
ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΠΑΡΑΛΑΜΒΑΝΕΙ
Μέσα σ αυτό το κλίμα το ΠΑΣΟΚ παραλαμβάνει τον Οκτώβριο μια χώρα με υψηλό έλλειμμα και τεράστιο δημόσιο χρέος μεν, αλλά και με σεβαστή δανειστική ικανότητα.
Εδώ κρίθηκαν και πολιτικές και ικανότητα άσκησης πολιτικής.
Θα μου πείτε πως η ελληνική κοινωνία χρειαζόταν να υποστεί ένα σοκ για να αλλάξει ρότα από αυτήν που ακολουθούσε και δεν οδηγούσε πουθενά παρά σε έναν άσκοπο τυφλό καταναλωτισμό.
Υποτίθεται, όμως, πως η επιλογή ενός κόμματος σαν το ΠΑΣΟΚ, για να κυβερνήσει, έχει να κάνει και με το πολιτικό του πρόγραμμα και με το βαθύτερο στρατηγικό του οραματισμό και με την ικανότητά του να απευθυνθεί πειστικά στον κόσμο και να του εμφυσήσει ένα νέο όραμα για τη χώρα και την κοινωνία.
Αντ αυτών, παρακολουθούμε κινήσεις ανθρώπων που έχουν χάσει εντελώς το μπούσουλα και αντιμετωπίζουν τη χώρα ωσάν ακυβέρνητο καράβι.
Για το σημείο που έφθασε η χώρα οι ευθύνες της σημερινής κυβέρνησης είναι μεγάλες. Δεν μιλάμε για τις ευθύνες της χθεσινής. Είναι άλλο θέμα.
Σήμερα ήρθαμε εδώ για να αναζητήσουμε μια νέα διέξοδο από την κρίση, λιγότερο απάνθρωπη που θα εγγυάται ότι μετά από κάποια χρόνια θα είμαστε ακόμη ζωντανοί ως άνθρωποι και ως κοινωνία. Και ας μην τα θεωρούμε αυτά δεδομένα επειδή η Ε.Ε. και το ΔΝΤ θα μας δώσουν 110 δις ευρώ ως δάνειο.
Παρέλαβε, λοιπόν, το ΠΑΣΟΚ τη χώρα με υψηλό έλλειμμα μεν αλλά και ικανοποιητική δανειστική ικανότητα.
Και επτά μήνες μετά ”οι κυβερνώντες παραδίδουν τα κλειδιά των ταμείων” της Ελλάδας στους ξένους».
Το τεράστιο λάθος της κυβέρνησης ήταν που δεν κατάφερε να περιορίσει τη διαχείριση της κρίσης στο πλαίσιο της ευρωζώνης και της Ε.Ε.
Είμαι σίγουρος πως η ιστορία θα της το καταλογίσει.
ΤΟ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
Το σενάριο που μας επέβαλε το ΔΝΤ είναι το αισιόδοξο σενάριο.
Σοβαροί οικονομικοί αναλυτές πιστεύουν πως η Ελλάδα δεν θα γίνει η Lheman Brothers της ζώνης του Ευρώ αλλά το ρόλο αυτό θα τον διαδραματίσει η Ισπανία λόγω όγκου και μεγάλων ελλειμμάτων.
Όλες οι χώρες έχουν τεράστια ελλείμματα αλλά από ό,τι φαίνεται καμιάς οι πολιτικοί δεν ήσαν τόσο αφελείς ώστε από φόβο να τα αντιμετωπίσουν να προστρέχουν στην Ευρώπη και να τα ομολογούν.
Η διαχείριση των ελλειμμάτων σε μια περίοδο μάλιστα τέτοιας κρίσης όπου είναι αναπόφευκτη η δημιουργία τους, είναι πολιτική. Από ανικανότητα οι πολιτικοί τους να ασκήσουν πολιτική σε βαθιά νερά, ουσιαστικά ομολογούν την αδυναμία τους.
Στο κάτω κάτω, τα τέσσερα στάδια του «έξυπνου διεθνούς χρήματος» δεν αντιμετωπίζονται με την ομολογία καλού και αγαθού μαθητή. Έχουμε να κάνουμε με παγκόσμιους γκάγκστερς και η καλύτερη μέθοδος να τους αντιμετωπίσουμε δεν είναι να αποκαλύψουμε το συμμαθητή μας.
Θα μπορούσε να γίνει η διαχείρισή των ελλειμμάτων χωρίς την ομολογία τους;
Ναι λένε οι οικονομολόγοι. Δεν είναι απάτη η διαχείριση των ελλειμμάτων. Το κάνουν όλες οι χώρες.
Η έκρηξη της βόμβας στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης ήταν αποτέλεσμα λανθασμένης πολιτικής τακτικής. Όλες οι χώρες προσπαθούσαν να αποφύγουν αυτό που η ελληνική κυβέρνηση μόνη της επιδίωξε με αποτέλεσμα όχι μόνο να μας καταστήσει το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης αλλά να απαξιώσει τη χώρα διεθνώς και στον περίγυρό της.
Η βόμβα θα μπορούσε να εκραγεί στα χέρια χωρών όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Ιρλανδία, και άλλες, ακόμη και η Βρετανία, η οποία, όμως, δεν είναι στη ζώνη του Ευρώ και έχει άλλες δυνατότητες να την αντιμετωπίσει.
Όλοι, όμως, την πέταξαν στα χέρια της Ελληνικής κυβέρνησης η οποία ομολόγησε ότι την κρατάει.
Δείτε:
Έχω έναν πίνακα μπροστά μου που δείχνει το εξωτερικό χρέος ορισμένων χωρών της Ευρώπης:
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Συνολικό εξωτερικό χρέος 2009 (δημόσιο και ιδιωτικό)
| Χώρα | Χρέος προς ΑΕΠ |
| Ελλάδα | 165% |
| Γερμανία | 285% |
| Η.Π.Α. | 296% |
| Ιταλία | 315% |
| Γαλλία | 323% |
| Μ. Βρετανία | 466% |
Πηγή: McKinsey Global Institute
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Τι σημαίνει αυτό;
Το συμπέρασμα που προκύπτει από τον Πίνακα είναι ότι, το συνολικό εξωτερικό χρέος της Ελλάδας (περί τα 400 δις €) είναι πολύ χαμηλότερο, σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες – οι οποίες όμως δεν φαίνεται να «εξωθούνται» στην «αυτοχειρία». Γιατί θα πρέπει λοιπόν η χώρα μας να επιλέξει τον τρόπο με τον οποίο θα υποδουλωθεί η κοινωνία της, πόσο μάλλον όταν η «άλωση» της θα σημάνει την ταυτόχρονη κατάλυση του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος;
Αλλά αυτό είναι το αισιόδοξο σενάριο.
ΤΟ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
Το απαισιόδοξο σενάριο είναι φυσικά χειρότερο.
Η οικονομία είναι χαοτικό φαινόμενο και μέχρι ενός σημείου είναι δυνατόν να προβλεφθούν καταστάσεις. Άλλωστε τα 120 δις δεν θα τα πάρουμε εφάπαξ αλλά αναλόγως των επιδόσεών μας στον περιορισμό του ελλείμματος.
Ουσιαστικά μιλάμε για περιορισμό του ελλείμματος κατά 30 δις Ευρώ. Δέκα δις το χρόνο. Δεν είναι εύκολο αλλά ούτε και δύσκολο.
Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν δίνουν τη δυνατότητα η πρώτη χρονιά να είναι επιτυχής στην επίτευξη του στόχου. Η δεύτερη και η Τρίτη, όμως; Από πού θα τα πάρει το κράτος τα χρήματα που χρειάζεται τις επόμενες χρονιές που δυστυχώς όλοι οι σοβαροί οικονομολόγοι προβλέπουν ότι δεν θα είναι τρία αλλά περισσότερα;
Το ερώτημα είναι θα λυθεί το πρόβλημα με το δάνειο των 110 δις και την υπαγωγή της χώρας στο ΔΝΤ;
Το απαισιόδοξο σενάριο λέει: δυστυχώς όχι. Η ελληνική αυτή τραγωδία έχει και συνέχεια. Η πρώτη πράξη, κατά το σενάριο αυτό, θα είναι η στάση πληρωμών.
Δεν είναι καθόλου εύκολο, μια κυβέρνηση να πετύχει αυτό το στόχο που έθεσε, εν μέσω παγκόσμιας ύφεσης. Ακόμη και αν όλα πήγαιναν καλά, το χρέος θα έπιανε το 150% του ΑΕΠ, με ένα τερατώδες 7.5% του ΑΕΠ να πηγαίνει στην αποπληρωμή των τόκων.
Η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους φαντάζει πολύ πιθανή.
Η επόμενη πράξη θα είναι ακόμη πιο δραματική. Αυτό που κάνει την ελληνική κρίση τόσο σοβαρή, είναι η πιθανότητα μετάδοσής της. Οι επενδυτές ανησυχούν πως αυτό που συνέβη με τα ελληνικά ομόλογα, μπορεί να συμβεί και με αυτά άλλων χωρών. Μια γρήγορη σάρωση των οικονομικών δεδομένων αποκαλύπτει πως υπάρχουν δυο ακόμη χώρες μέλη της ΟΝΕ με υπερβολικά χρέη (Ιταλία και Βέλγιο) και άλλες δυο με ελληνικού στυλ εξάρτηση σε εξωτερικό δανεισμό (Πορτογαλία και Ισπανία).
ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Χρειάζεται ανάπτυξη. Πως θα αντιμετωπίσεις τα πράγματα μετά το δανεισμό;
Το ΔΝΤ από τη φύση του δεν ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη.
Τα χρήματα που δίνει είναι για περιοριστική πολιτική, να περισταλούν τα ελλείμματα και το χρέος και όχι για ανάπτυξη. Δεν σου επιτρέπει να τα διοχετεύσεις στην ανάπτυξη διότι και άλλες χώρες τότε θα προσέφευγαν σ αυτό να τις ενισχύσει οικονομικά για να ακολουθήσουν αναπτυξιακή πολιτική.
Η ανάπτυξη είναι υπόθεση του κάθε κράτους.
Και εδώ ερχόμαστε στο προκείμενο.
Είδατε πουθενά καμιά πολιτική ανάπτυξης; Αυτούς τους απλούς συλλογισμούς δεν νομίζω ότι δεν τους γνωρίζει ο υπουργός οικονομικών ή ο πρωθυπουργός. Αλλά από πουθενά δεν ακούγεται τίποτε για ανάπτυξη και πολύ περισσότερο πουθενά δεν ασκείται αναπτυξιακή πολιτική. Αντιθέτως, εκείνοι οι πόλοι της κυβέρνησης που ευνοούν την ανάπτυξη μαθαίνουμε ότι βρίσκονται στην πρωθυπουργική δυσμένεια. Και το ερώτημα είναι γιατί;
Και δεν μιλάμε για την ανάπτυξη που χρειάζεται χρήματα τα οποία η χώρα δεν διαθέτει. Μιλάμε για ανάπτυξη που θα έλθει ξεμπλοκάροντας γραφειοκρατικές διαδικασίες ή απλοποιώντας σύνθετες καταστάσεις. Για την ανάπτυξη που θα προέλθει από την εξάλειψη όλων των μεσαζόντων ή των διεφθαρμένων υπαλληλίσκων που ταλαιπωρούν ολόκληρη την κοινωνία.
Ανάπτυξη, λοιπόν, τώρα, είναι το πρώτο αίτημα για την πιθανότητα σωτηρίας μας από την πλήρη κατάρρευση προς την οποία μας ωθούν φίλοι και άσπονδοι φίλοι.
ΠΑΙΔΕΙΑ
Το δεύτερο, εξαιτίας του οποίου φθάσαμε εδώ που φθάσαμε είναι η παιδεία. Η ανυπαρξία παιδείας.
Η οικονομία καθορίζει την πολιτική αλλά και το εποικοδόμημα επιδρά στη διαμόρφωση των οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων.
Πρώτα διαμορφώσαμε μια αντίληψη για τη ζωή και την εργασία, για την καθημερινότητά μας και μετά με βάση την αντίληψή μας αυτή αντιμετωπίζαμε την εργασία και τον διπλανό μας.
Η παιδεία μας τα τελευταία αρκετά χρόνια μας υπαγόρευσαν τρόπους συμπεριφοράς από την εργασία μέχρι τη νεοπλουτίστικη συμπεριφορά ή την ταύτιση της διαφθοράς με ικανότητα.
ΕΘΝΟΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ
Μέσα από την παιδεία προσπάθησαν να υποβάλλουν και μια λογική εθνομηδενισμού που εξυπηρετούσε τα αποδομητικά τους σχέδια.
Η κρίση αποδεικνύει ότι τα ευρωπαϊκά κράτη έθνη όχι μόνο υφίστανται, όχι μόνο αποτελούν ακόμη το τελευταίο καταφύγιο των λαών αλλά πως η περίφημη ευρωπαϊκή ενοποίηση θα χρειαστεί πολύ χρόνο να συμβεί αν τελικά συμβεί.
ΠΟΥ ΤΟ ΠΑΕΙ Η ΕΥΡΩΠΗ
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σήμερα μια μεγαλύτερη απόφαση από αυτήν της διάσωσης ή μη της Ελλάδας. Η προοπτική της είναι να διαλέξει μεταξύ του να εξελιχτεί σε Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, ή να παραμείνει ένα κακέκτυπο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που αργά ή γρήγορα θα αποσυναρμολογηθεί στα εξ ων συνετέθη.
Υπάρχουν άραγε δεύτερες σκέψεις σε επίπεδο Ευρώπης για το που θέλουν να οδηγήσουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και ποιο ρόλο θέλουν να διαδραματίσουν σ αυτό χώρες όπως η Γερμανία;
Σε πρόσφατο άρθρο του το αμερικανικό Think Tank Stratfor μιλούσε για μια νέα γεωπολιτική της Γερμανίας. Τι στοιχεία θα έχει αυτή η νέα γεωπολιτική; Πόσο λαμβάνει υπόψη της την ήδη διαμορφωμένη Ευρώπη; Μήπως η Γερμανία επαναπροσδιορίζει το ρόλο της στην Ευρώπη με βάση νέες γεωπολιτικές αντιλήψεις που δεν έχουν ακόμη γίνει γνωστές;
Πάντως, εκτός από την οικονομία στην ευρύτερη γεωπολιτική περιοχή μας τρείς παράγοντες διαδραματίζουν ή θέλουν να διαδραματίσουν κάποιον σημαντικό ρόλο.
Πρωτίστως οι ΗΠΑ, ακολουθεί η Γερμανία μόνη ή ως Ε.Ε. και τελευταία εμφανίσθηκε με το ιδεολόγημα του νεοοθωμανισμού και η Τουρκία.
ΑΠΟ ΧΩΡΑ ΠΕΡΙΟΧΗ
Το τι επιπτώσεις μπορεί να έχει για την Ελλάδα και την παρουσία της στην περιοχή μια νεοοθωμανική Τουρκία δεν χρειάζεται και πολύ ανάλυση για να γίνει αντιληπτό.
Όλα τα δεδομένα της διεθνούς ισορροπίας στην περιοχή πιέζουν σε μια άτυπη αποδοχή του νεοοθωμανικού δόγματος από την Ελλάδα και η σημερινή κρίση βοηθά σ αυτό.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Τι κάνουμε λοιπόν;
Πρώτον δεν κάνουμε πλέον άλλο ούτε βήμα πίσω.
Και αν μας πιέσουν να τους απειλήσουμε με κατάρρευση.
Στη φάση που βρίσκονται αυτό είναι που θα εκλάβουν σοβαρά.
Δεν μπορούν να αντέξουν μια μαύρη τρύπα και μάλιστα από την Ελλάδα, στο μαλακό τους υπογάστριο.
Ούτε οικονομική μαύρη τρύπα ούτε πολιτική.
Δεύτερον: Να πιέσουμε την πολιτική μας ηγεσία να μας πληροφορήσει ποιος είναι ο γεωπολιτικός και ο γεωοικονομικός ρόλος για τον οποίο μας προορίζουν. Και να τον αμφισβητήσουμε αν οδηγεί στη διάλυση ή στην παράδοσή μας.
Μια εικόνα θα πάρουμε από τη μεθαυριανή επίσκεψη Ερντογάν.
Τρίτον: Όχι μόνο δεν εγκαταλείπουμε το Ευρώ και την Ερωπαϊκή Ένωση αλλά θα πρέπει να πάρουμε στα χέρια μας ως λαός την τύχη της ηπείρου. Όχι μόνο δεν είμαστε κατά της Ευρώπης αλλά εμείς θα τη διαμορφώσουμε.
Αυτό προϋποθέτει επαφή και συνεργασία με άλλα ευρωπαίκά κινήματα. Η ελληνική κρίση για δεύτερη φορά πυροδοτεί μια πολιτική συνειδητοποίηση σε ευρωπαίκό επίπεδο.
Υπήρξαν διαδηλώσεις υπέρ ημών σε ευρωπαϊκό επίπεδο που επειδή χάλαγαν την εικόνα του τεμπέλη έλληνα που ήθελαν να περάσουν τα εγχώρια ΜΜΕ αποσιωπήθηκαν.
Σήμερα το κεφάλαιο μπορεί να επιτίθεται σε εμάς τους έλληνες, αύριο θα έρθει η σειρά κάποιου άλλου ευρωπαίκού λαού.
Σύγκρουση με τον καπιταλισμό, απόσταση όμως και από την κρατική εκδοχή του που δεν έχει τίποτε να προσφέρει ως ανθρώπινο όραμα.
Τέταρτον: να αλλάξει η πρωτεύουσα της Ελλάδας. Να φύγει η πολιτική εξουσία από την πόλη της διαπλοκής και της παρακμής.
Ο Μέγας Κωνσταντίνος για να δείξει μια νέα αρχή της καταρρέουσας αυτοκρατορίας του μετέφερε την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στο Βυζάντιο. Οι συμβολισμοί παίζουν μεγάλο ρόλο στη ζωή των ανθρώπων.
Πέμπτον: να αναζητήσουμε ένα νέο όραμα για μας, τα παιδιά μας και τους γειτονικούς μας λαούς.
Δεν τους ανταγωνιζόμαστε. Θα ζήσουμε μαζί τους.
Ένα όραμα που θα βασίζεται στις ανθρώπινες αξίες και στην ισοτιμία, και όχι μια νέα υποδουλωτική αυτοξρατορία, όπως επιχειρεί ο εξ ανατολών γείτονας.
Ο καπιταλισμός δεν καταρρέει, τουλάχιστον σήμερα.
Έχει ακόμη να μας παρουσιάσει πολλά αποκρουστικά του πρόσωπα. Ποιος θα τον ανατρέψει και γιατί; Δεν είναι αργόσχολη ουτοπία να αναζητάς αυτό που λέμε επαναστατικό υποκείμενο. Ούτε ουτοπία να λες με τι θα τον αντικαταστήσουμε.
Ο καπιταλισμός μπορεί να απαριθμεί ενάμιση με δύο αιώνες ζωής αλλά θεωρείται πολύ μικρή για ηλικία συστήματος παραγωγής. Αυτό δεν σημαίνει πως επειδή είναι μικρός δεν καταρρέει. Αλλά την κατάρρευσή του θα πρέπει να ακολουθήσει κάτι άλλο. Ποιο είναι αυτό; Δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχει καμιά συγκροτημένη πρόταση.
Μια εξορθολογισμένη διαχείριση, αυτά δηλαδή που έλεγε το ΠΑΣΟΚ στο προεκλογικό του πρόγραμμα, με ανακατανομή εισοδήματος από τα πλέον υψηλά προς τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας, με βελτίωση της ζωής των εργαζομένων και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών προς όφελος των καθημερινών ανθρώπων και όχι εναντίον τους, (δηλαδή οι νέες τεχνολογίες να δώσουν τη δυνατότητα στους ανθρώπους να έχουν χρόνο για να ζήσουν τη ζωή τους και όχι να αποτελούν πρόβλημα και εμπόδιο για την εργασία τους;), ένα κράτος δικαίου χωρίς αγκυλώσεις και εξαρτήσεις, χωρίς διαπλοκές, μια αναπτυγμένη παιδεία, μια διεθνής ανακατανομή εισοδήματος και εργασίας για να δοθεί η δυνατότητα και σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της γης να ζήσουν με αξιοπρέπεια τη ζωή τους, μια στοχαστική αντιμετώπιση της φύσης και της ζωής μα βάση τις ανάγκες του ανθρώπου και όχι τις μεγαλομανίες κάποιων νεόπλουτων, θα μπορούσε να αποτελούν ψήγματα μιας πολιτικής πρότασης σε ένα ιδεολογικό-πολιτικό ρεύμα που δεν επιθυμεί να αναπαράγει τα αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού, τον οποίο πνευματικοί του ταγοί, όπως ο Φουκουγιάμα, εξύμνησαν ως το ανώτερο στάδιο της ιστορίας της ανθρωπότητας.
Κινδυνεύει, όμως, να αποδειχθεί το κατώτατο στάδιο της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Μπορούμε να προσθέσουμε και ορισμένες άλλες προτάσεις για την αναδιαμόρφωση του πολιτικού συστήματος:
Καμία δύναμη ακόμη και της αριστεράς σήμερα δεν είναι σε θέση να καθοδηγήσει την αντίσταση του λαού γιατί όλες, στην ανοδική φάση του κύκλου, γύρεψαν μεγαλύτερο μερίδιο από τον πλασματικό πλούτο.
Με μια δεύτερη ανάγνωση, το οικονομικό πρόβλημα της χώρας είναι το παραγωγικό και όχι το αναπτυξιακό έλλειμμα.
Η αστική τάξη στη χώρα είναι ανύπαρκτη. Υπάρχει απλώς μια ομάδα πλουτοκρατών που ζει παρασιτικά από το κράτος.
Το μεσοπρόθεσμο ζητούμενο δεν μπορεί να είναι οικονομικό, “να ακυρωθούν τα μέτρα”, “φέρτε πίσω τα κλεμμένα”, αλλά πολιτικό:
Ριζοσπαστικές πολιτικές αλλαγές:
Χωρίς την κοινωνική εγρήγορση ότι και να προταθεί θα εκπέσει στα ίδια τάρταρα
Εγγυητές δεν μπορεί να είναι δήθεν πολιτικές προσωπικότητες αλλά η πολιτική συμμετοχή της κοινωνίας.
Έτσι:
Ένα αναλογικότερο εκλογικό σύστημα με την αυστηρή επιτήρηση του λαού ως προς το δέον γενέσθαι την επαύριο μιας εκλογικής αναμέτρησης θα ανάγκαζε όλα τα κόμματα να καθίσουν και να κάνουν πολιτικές προτάσεις. Οι κυβερνήσεις δεν θα συγκροτούντο στη βάση της παρέας ή της φιλίας αλλά στη βάση πολιτικών προγραμμάτων.
Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται το φαινόμενο της διαπλοκής που ταλανίζει το δημόσιο βίο εδώ και αρκετά χρόνια.
Οι προτάσεις που έχουν διατυπωθεί ως σήμερα για το σοσιαλισμό και το πέρασμα σ αυτόν μπορεί να ήταν επίκαιρες στην εποχή τους, φαντάζουν άκαιρες στην εποχή μας. Ο σοσιαλισμός μπορεί να παραμείνει όραμα αλλά απαλλαγμένος από τα ιστορικά αντιανθρώπινα και καταπιεστικά χαρακτηριστικά των κάποτε υπαρκτών μορφών του.
Ποιος θα τον διαμορφώσει.
Ένα διαρκώς εν κινήσει ευρισκόμενο πολιτικό γίγνεσθαι που θα το αναπαράγει μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων μέχρι να γίνει πολιτικό ρεύμα ή κίνημα.
Είκοσι χρόνια προσπαθούσε ο Ανδρέας να οικοδομήσει την πρότασή του με κόπους και θυσίες και σε ένα διεθνές πολιτικό περιβάλλον ευνοϊκότερο από άποψη προβληματισμού και πολιτικής συμμετοχής από το σημερινό.
Δεν εγκαταλείπουμε τους χώρους όπου αγωνίζεται ο καθένας μας. Στην ιστορία δύο είναι οι τρόποι που διαμορφώθηκαν τα πολιτικά κινήματα. Ή υπήρξαν οι ηγετικές μορφές γύρω από τις οποίες συσπειρώθηκε ένα ρεύμα ανήσυχων πολιτών που ήθελε να πάρει τις τύχες στα χέρια του ή τη βούληση του κόσμου που διαμορφώθηκε μετά από κόπους και δοκιμασίες εξέφρασε μια ηγεσία. Προς το παρόν μάλλον είμαστε στη δεύτερη περίπτωση.
Μέσα από επώδυνες διαδικασίες θα διαμορφώσουμε πολιτική πρόταση.
ΕΛΥΤΗΣ
Στο βιβλίο του «Εκ του πλησίον» ο Οδυσσέας Ελύτης μας λέει:
«Οι ιδέες είναι σαν τα φαντάσματα, περνάς ανάμεσά τους κι αυτά εξακολουθούν να υπάρχουν. Τις κλοτσάς, κι εκείνες δεν σαλεύουν! ΄Εάν δεν τους λείψεις εσύ, δεν πρόκειται να λείψουν ποτέ.»
Λέει και κάτι άλλο:
«Την άνοιξη αν δεν τη βρεις τη φτιάχνεις».
Εμείς αποστρέψαμε το πρόσωπό μας από τις ιδέες. Οι ιδέες υπάρχουν και όταν δεν υπάρχουν τις φτιάχνουμε αναζητώντας τες όπως την Άνοιξη. Είτε είναι οι ιδέες του Πλάτωνα είτε του Μάρξ είτε οποιουδήποτε διατύπωσε μια πρόταση που εξανθρώπιζε την ανθρωπότητα.
Δυστυχώς πολλοί βολεύτηκαν πιστεύοντας πως η ζωή είναι νομοτέλεια, είτε ντετερμινισμός και αν διαμορφώσεις άπαξ τις προϋποθέσεις της ύπαρξής σου αυτές δεν αλλάζουν. Έλα, όμως, πως η ιστορία της ανθρωπότητας επιβεβαιώνει με τον πιο περίτρανο τρόπο πως η ζωή λειτουργεί πολύπλοκα και χαοτικά αλλά μέσα από το χάος διαμορφώνει πάντα, όπως και το χάος στη φυσική άλλωστε μια νέα ισορροπία, μια νέα τάξη ποιοτικά ανώτερη. Ε, αυτήν τη νέα ισορροπία πρέπει να αναζητήσουμε όλοι μαζί. Μαζί με τους κουρασμένους που εγκατέλειψαν την προσπάθεια εφησυχασμένοι στον ντετερμινισμό τους.
Η κρίση μπορεί να αποτελέσει μια αφορμή για μια νέα αφύπνιση. ¨Ένα νέο ξεκίνημα.
ΥΓ. Στη διαμόρφωση της ομιλίας συνέβαλαν και οι συνομιλητές μου στο διαδίκτυο τους οποίους ευχαριστώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου