Αρθρο τού Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Είναι μερικές φορές που ο αρθρογράφος προτιμά να μη γράψει όσα έχει στο μυαλό του. Προτιμά να μη τα γράψει γιατί είναι οδυνηρά, και στον ίδιο, και στο κοινό του. ¨Όμως είναι καλύτερο να τα λέμε, και είναι καλύτερο να τα λέμε, όσο είναι καιρός να αποτρέψουμε τα χειρότερα, έστω κι αν στενοχωριόμαστε ή στενοχωρούμε.
Στην ξέρα κινδυνεύει τώρα να καταλήξει, και με μεγάλη μάλιστα ταχύτητα, το καράβι “Ελλάς”, με “καπετάνιο” τον πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου και “πλήρωμα υπηρεσίας” από το ΠΑΣΟΚ “νέας κοπής”. Δεν το αξίζει ο Πρωθυπουργός, δεν το αξίζουμε κι εμείς, αλλά ο κίνδυνος είναι μπροστά.
Οι προβλέψεις βέβαια είναι δύσκολες όταν τα φαινόμενα των διεθνών οικονομικών μπούν σε μη γραμμική περιοχή. Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν το καράβι θα τσακιστεί ή θα μισοβουλιάξει, εγκαινιάζοντας μια ιστορική παρακμή, ή αν θα αλλάξουν τελευταία στιγμή κατεύθυνση οι αέρηδες ή εμφανισθεί από μηχανής Θεός με τη μορφή π.χ. Γερμανίας ή EΕ να μας σώσει, ούτε αν θα πρόκειται για σωτηρία ή αργό θάνατο. Αυτό που όμως ξέρουμε είναι ότι το σκάφος Ελλάς πλέει λάθος σε πολύ επικίνδυνα νερά. Kι όπως γράψαμε προ έτους, από τις στήλες του αδελφού Μετροπόλιταν, ο ελληνικός χώρος αντιμετωπίζει τη σοβαρότερη κρίση μετά το 1945, αυτής του 1974 περιλαμβανομένης.
Σε διάστημα τριμήνου, η κυβέρνηση σπατάλησε πολιτικό κεφάλαιο που κανονικά θέλει τρία χρόνια να ξοδευτεί. Και τα πολύ χειρότερα είναι ενδεχομένως μπροστά μας. Είναι γεγονός ότι η διαχείριση Καραμανλή υπήρξε εγκληματικά καταστροφική. Οι υπουργοί της θέλουν κρέμασμα. Δυστυχώς όμως και η κυβέρνηση που ακολούθησε φάνηκε παράλυτη, απροετοίμαστη, χωρίς επαρκή κατανόηση των προβλημάτων και του διεθνούς περιβάλλοντος. Είναι, όπως είπαμε, οδυνηρό να τα γράφει κανείς αυτά, πιο οδυνηρό όμως να μην λέει και να μην κάνει τίποτε όσο υπάρχει ακόμα λίγος χρόνος για να αποτραπούν τα χειρότερα.
Για να αποτραπούν όμως, πρέπει η κυβέρνηση να αντιληφθεί τι συμβαίνει και να αρχίσει να υπερασπίζεται την Ελλάδα από τις επιθέσεις των αγορών, δηλαδή των μεγάλων πιστωτικών ιδρυμάτων του Σίτι και της Γουόλ Στρητ και των κρατών με τα οποία συνδέονται, όπως ιδίως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, οι φίλοι του Ισραήλ. Η κυβέρνηση πρέπει να αρχίσει την υπεράσπιση της χώρας προτού η βλάβη καταστεί ανήκεστος και η χώρα αντιμετωπίσει το φάσμα μιας ενδεχόμενης πτώχευσης, με τη μια ή την άλλη μορφή.
Το πρόβλημα πλέον δεν είναι το δημόσιο χρέος, η διαφθορά και κακοδιοίκηση στην Ελλάδα, ή οι συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων! Αυτή τη στιγμή, το πρόβλημα είναι η επίθεση από αριθμό μεγάλων επενδυτικών τραπεζών, funds και οίκων αξιολόγησης, επίθεση που ξεκίνησε μεν με επίκληση υπαρκτών προβλημάτων, ήδη όμως κατέστη τελείως δυσανάλογη προς τα αίτια που τη δικαιολόγησαν. Δυστυχώς όμως, μετά από ένα τρίμηνο ακατανόητων χειρισμών, ταλαντεύσεων και παλινδρομήσεων, ο κ. Παπανδρέου στέκεται τώρα σούζα απέναντι στις απαιτήσεις των αγορών, χωρίς αυτή η στάση να εξασφαλίζει τουλάχιστον κάποια μορφή σωτηρίας, αποτροπής των χειρότερων - το αντίθετο!
Την όποια δύναμη του “νέου πατριωτισμού” δεν την νοιώθουν τώρα ούτε οι ΅νταβατζήδες των αγορών΅, ούτε ο Αχμέτ Νταβούτογλου. Τα φτωχότερα και λαϊκότερα κοινωνικά στρώματα της Ελλάδας τη νοιώθουν, όσοι δουλεύουν ή θέλουν να δουλέψουν, αντί να ζούνε πλουσιοπάροχα από κλεμμένα, φοροδιαφυγή και ανταλλαγή αέρα κοπανιστού. Φτωχοί, νέοι, εργαζόμενοι, άνεργοι, συνταξιούχοι καλούνται να πληρώσουν τα σπασμένα ενός “λαμογιστάν”, που συγκροτείται πολιτικά στον δικομματισμό και πληρώνεται κανονικά από τη Ζήμενς και ένας Θεός ξέρει ποιους άλλους. Ο ελληνικός λαός κινδυνεύει να δει να εξανεμίζονται κατακτήσεις δύο ή τριών γενεών. Καλείται να κάνει ανθρωποθυσίες στον Μολώχ των "αγορών" χωρίς τουλάχιστο να ξέρει ότι κάνοντάς τες τουλάχιστο θα σωθεί…
Σενάρια καταστροφής: ΔΝΤ ή ΕΕ;
H εμπειρία δεκαετιών επεμβάσεων του ΔΝΤ παγκοσμίως είναι πασίγνωστή. Παντού όπου επενέβη το ΔΝΤ, το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή οικονομιών και κοινωνιών. Το Ταμείο δεν επεμβαίνει με επιδίωξη να σώσει τις χώρες, αλλά να σιγουρέψει την αποπληρωμή του χρέους. 'Η, για να είμαστε ακριβέστεροι, να διατηρήσει σε κατάσταση μόνιμης χρέωσης τις χώρες, στην κατάσταση περίπου που ήταν πριν από μερικές γενεές οι χωρικοί στην Ελλάδα, τυπικά μεν ελεύθεροι, ουσιαστικά όμως δουλοπάροικοι, εξαρτημένοι απόλυτα για την επιβίωσή τους από την εξουσία του τσιφλικά, του κεφαλαιούχου, του βουλευτή, που απομυζούσαν ολόκληρη την υπεραξία του χωρικού, αφήνοντάς του μόλις τα προς το ζην.
Σε συνθήκες άλλωστε παγκοσμιοποίησης, δηλαδή κατάργησης κάθε μορφής προστατευτισμού, ιδίως από την ΕΕ, δεν θα βοηθήσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας η αύξηση της παραγωγικότητάς της μέσω μείωσης ενός ήδη πολύ χαμηλού κόστους εργασίας, όταν αντιμετωπίζει τον ανταγωνισμό Βουλγαρίας, Τουρκίας ή Κίνας. Η μείωση του κόστους εργασίας και του κοινωνικού κράτους θα συνοδευθεί, αντίθετα, από ισχυρά φαινόμενα κοινωνικής αποσύνθεσης, με κόστος πιθανώς πολλαπλάσιο των “οικονομιών”.
Δεδομένης της επιρροής στο ΔΝΤ των ΗΠΑ, βασικού υποστηρικτή των τουρκικών διεκδικήσεων, είναι προτιμότερη η “σωτηρία” μας από τους Ευρωπαίους και όχι από το ΔΝΤ. Αν όμως οι ευρωπαϊκοί οικονομικοί όροι είναι παραπλήσιοι με αυτούς του Ταμείου, τότε ούτε όφελος θα έχουμε ως χώρα, ούτε θα βγούμε από το τέλμα.
Με αυτά δεν εννοούμε ότι δεν πρέπει να παρθούν μέτρα, ή ότι μπορούμε να αδιαφορήσουμε για το τεράστιο πρόβλημα του χρέους. Κανείς δεν μπορεί να αδιαφορεί για τα δημόσια οικονομικά, έστω και αν δεν είναι παρά σύμπτωμα του προβλήματος, ή για τη διαφορά παραγωγικότητας μιας οικονομίας από τη διεθνή αγορά. Για μια σειρά επίσης λόγους πρέπει να εμφανισθούν επιτέλους στους εθνικούς λογαριασμούς και να φορολογηθούν τα τεράστια αποκρυβόμενα εισοδήματα των ελληνικών μεσοστρωμάτων. Είναι δύσκολο, απαιτεί ισχυρή ταξική σύγκρουση, χωρίς όμως αυτό η Ελλάδα δεν θα ορθοποδήσει ποτέ.
'Ενα οικονομικό ζήτημα γίνεται γεωπολιτικό
Η κρίση του ελληνικού χρέους είναι η κορυφή του παγόβουνου της ελληνικής κρίσης. Το πρόβλημα παροξύνθηκε τον τελευταίο χρόνο, καθώς η κυβέρνηση έκλεισε περίπου το κράτος και επιδόθηκε στη λεηλασία του. Η κυβέρνηση Παπανδρέου ήρθε στην εξουσία με μια σειρά απραγματοποίητες υποσχέσεις και μετά πήγε στις Βρυξέλλες να παραπονεθεί ότι βρήκε άδεια ταμεία, μιμούμενη την απογραφή του Αλογοσκούφη. Υπολόγιζε ίσως ότι το αυστηρό σήμα που θα ερχόταν από τις Βρυξέλλες στην Αθήνα θα την βοηθούσε στο εσωτερικό.
Τα πράγματα δεν έγιναν καθόλου έτσι. Κανένας δεν είχε ειδοποιήσει τον ελληνικό λαό ότι αντιμετωπίζει κίνδυνο χρεοκοπίας. Οι ¨Ελληνες δεν ήταν διατεθειμένοι να δώσουν σημασία στις αυστηρότατες αντιδράσεις της Κομισιόν και του διεθνούς τύπου, έδωσαν όμως οι αγορές και οι Γερμανοί οικονομολόγοι. Το σημαντικότερο ινστιτούτο οικονομικών ερευνών της Γερμανίας IFO συνέκρινε από τα μέσα Νοέμβρη την Ελλάδα με τη Λήμαν Μπράδερς…Το αντικειμενικά υψηλό έλλειμμα, υψηλό χρέος και πολύ άτεχνους κυβερνητικούς χειρισμούς οδήγησαν στην εξαπόλυση της μεγάλης επίθεσης κατά των ελληνικών τίτλων. Το καταπληκτικό είναι ότι η χώρα βρέθηκε προς στιγμήν στο στόχαστρο και του αγγλοαμερικανικού άξονα και των Γερμανών!
Πίσω από κάθε τέτοια επίθεση κρύβεται μια πληθώρα παραγόντων, όχι μόνο οικονομικών. Εδώ θα μπορούσαμε να πιθανολογήσουμε τους εξής εν δράσει παράγοντες:
‘ την αίσθηση του Βερολίνου ότι η Ελλάδα ταυτίζεται πολύ ισχυρά με τα αμερικανικά συμφέροντα μετά την εκλογή Παπανδρέου
‘ τη διάθεση πίεσης επί της Ελλάδας για να κλείσουν, με σημαίνουσες απώλειες εθνικής κυριαρχίας, οι ενοχλητικές ΅εκκρεμότητες΅ σε Κύπρο, Αιγαίο, Θράκη, Σκόπια, τερματισμό ελληνορωσικών σχέσεων. Η Ελλάδα δεν προβάλλει μεγάλες αντιστάσεις στα καλά της ‘ μπορεί κανείς να φανταστεί τι θα έκανε μια Ελλάδα υπό εποπτεία του ΔΝΤ
‘ τη διάθεση της Γερμανίας και των αγορών να δώσουν ένα μάθημα σε όλη την ευρωζώνη, για το ποιος θα κληθεί να πλήρώσει τα χρέη και για το καθεστώς άγριας λιτότητας και εργασιακού μεσαίωνα που Βερολίνο και αγορές εισηγούνται για το σύνολό της, ως απάντηση στον ανταγωνισμό Κινέζων κλπ.
‘ τον ανταγωνισμό ευρώ’δολλαρίου, μια θεωρία που διακινούν στελέχη του ΠΑΣΟΚ, άνευ λοιπόν αποδεικτικών στοιχείων
Πέραν αυτών των γεωπολιτικών παραγόντων μπορεί κανείς να διερωτηθεί κατά πόσον η ελληνική επίθεση δεν είναι παρά το δεύτερο κύμα της κρίσης του 2008 που χτυπάει τώρα χώρες και όχι τράπεζες. Εξακολουθεί να υπάρχει μια πληθώρα κεφαλαίων που εξάντλησαν σχεδόν όλες τις δυνατές τοποθετήσεις. Υπάρχει επίσης τεράστιο συσσωρευμένο χρέος που πρέπει να πληρωθεί. Υπάρχει επίσης και κρίση της ίδιας της ευρωζώνης, μιας ζώνης που δεν προστατεύεται επαρκώς από τις εξωτερικές πιέσεις, δεν έχει τρόπο να ανταγωνισθεί τα χαμηλά μεροκάματα της Κίνας ή τα νομισματικά παιχνίδια της Ουάσιγκτον, λειτουργεί πρακτικά ως φορέας μεταφοράς υπεραξίας από την ευρωπαϊκή περιφέρεια στη Γερμανία, που τη χρησιμοποιεί για να αγοράζει αμερικανικό χρέος, ενώ προωθεί εκ των πραγμάτων τις κινεζικές εξαγωγές. Αυτή η ευρωζώνη δεν έχει καμία αλληλεγγύη, με αποτέλεσμα να ξοδεύονται λεφτά των φορολογουμένων για να σώζονται όχι μόνο οι μικροκαταθέσεις, αλλά οι τράπεζες και οι ιδιοκτήτες τους που είχαν πτωχεύσει, να δηλώνεται όμως με κάθε κυνισμό ότι μπορεί να πτωχεύσουν κράτη μέλη της ευρωζώνης!
Τι μπορεί να κάνει ο Γιώργος Παπανδρέου
Τα ελληνικά οικονομικά προβλήματα είναι δεδομένα και πρέπει να αντιμετωπισθούν. Αν όμως είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα δέχεται μια σκληρή και τελείως δυσανάλογη επίθεση, η χώρα δεν διαθέτει τα οικονομικά μέσα να αντισταθεί. Οι μειώσεις των μισθών και οι αυξήσεις των ετών συνταξιοδότησης είναι μέτρα πανικόβλητων, υπαγορευμένα για άλλους λόγους από το εξωτερικό, που θα εξαντλήσουν σύντομα τη χρησιμότητά τους, αν έχουν οποιαδήποτε χρησιμότητα. Για να αντισταθεί η Ελλάδα δεν έχει οικονομικά μέσα, έχει όμως πολιτικά και γεωπολιτικά.
Πρώτον, πρέπει να φτιάξει τις σχέσεις της με τη Γερμανία, τη Γαλλία και τις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας που αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα. Είναι τελείως αδιανόητο να ΅σνομπάρει΅ η Αθήνα Βερολίνο, Μόσχα και Παρίσι. Δεν αντιλαμβάνεται κανείς γιατί ο κ. Παπανδρέου συναντάται μόλις αυτές τις μέρες με Σαρκοζί και Πούτιν και δεν έχει κλείσει ακόμα ραντεβού με την Κυρία Μέρκελ, πρώτη υποψήφια να βοηθήσει την Ελλάδα, ενώ έχει δει Γκόρντον Μπράουν, Ταγίπ Ερντογάν ή Σόνια Γκάντι!
Δεύτερον, πρέπει η Αθήνα να σταματήσει να επαναλαμβάνει πόσο διεφθαρμένη είναι η χώρα και κακή η διοίκησή της. Αν η Ελλάδα εξακολουθεί να πιέζεται από τους Ευρωπαίους εταίρους της, οφείλει να περάσει στην αντεπίθεση. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχει αλληλεγγύη στους τραπεζίτες και όχι στους ευρωπαϊκούς λαούς, δεν είναι δυνατόν να κατεδαφίσουμε το ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος, χρειάζεται κάποια μορφή προστατευτισμού και οικονομικής διακυβέρνησης της ευρωζώνης, δεν πρέπει να συνεχισθεί η πτώση του βιοτικού επιπέδου των Ευρωπαίων εργαζομένων. Τότε ο κ. Παπανδρέου θα εύρισκε ευήκοον ους και στους Γερμανούς ψηφοφόρους, αντί να παρουσιάζονται τα προβλήματα της χώρας ως αποτέλεσμα της ανομίας της. Μόνο τις τελευταίες 15 μέρες ο Πρωθυπουργός άρχισε να αναφέρεται δειλά σε ΅επιθέσεις κερδοσκόπων». Επί μήνες, ο γερμανικός, βρετανικός και αμερικανικός τύπος μας βρίζει και μας λοιδωρεί χωρίς καμία απάντηση από κανέναν
Τρίτον, Ελλάδα και Κύπρος είναι δύο σημαντικότατες χώρες για Δύση και ΝΑΤΟ. Σούδα και Ακρωτήρι στηρίζουν ολόκληρη την προβολή ισχύος ΗΠΑ-Βρετανίας στη Μέση Ανατολή. Δεν είναι δυνατόν τρεις αμερικανικές επενδυτικές τράπεζες και τρεις οίκοι αξιολόγησης, όλοι πολύ συνδεδεμένοι με την σύμμαχο αμερικανική κυβέρνηση να είναι επικεφαλής της προσπάθειας να πάει η Ελλάδα σε φαλιμέντο, σε απώλεια κεκτημένων γενεών και να κάθονται οι ¨Ελληνες πολιτικοί, οι κ.κ. Παπανδρέου και Σαμαράς να κυττάζουν απαθώς την καταστροφή της χώρας τους, για να μη στενοχωρήσουν τους υπερατλαντικούς συμμάχους. Γιατί δεν κατονομάζουν τις ΅αγορές΅, δηλαδή τους πέντε στενά συνδεόμενους με την αμερικανική κυβέρνηση και το κράτος τραπεζίτες (όπως έκαναν με τον Σόρος τα θύματά του κατά την ασιατική κρίση κι ακόμα το κουβαλάει), ζητώντας από τις συμμαχικές κυβερνήσεις Ουάσιγκτον και Λονδίνου να ασκήσουν την επιρροή τους, αν θέλουν να θεωρούνται συμμαχικές κυβερνήσεις και να απολαμβάνουν τόσο σημαντικών διευκολύνσεων. Θα δίνουμε δηλαδή βάσεις, θα στενάζουμε για να αγοράσουμε τα όπλα τους και αυτοί θα μας «χρεωκοπήσουν»;
Τέταρτον, υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές. Λέγονται Κίνα και Ρωσία. Είναι το οικονομικό και στρατηγικό ισοδύναμο της απόφασης του Ανδρέα Παπανδρέου, όταν απειλήθηκε από την Τουρκία το1987 να στείλει τον Παπούλια στη Σόφια. Είναι φυσικά δύσκολες πολιτικές, επικίνδυνες όχι για την Ελλάδα, της οποίας αυξάνουν την ισχύ, επικίνδυνες για τους πολιτικούς που τις ασκούν. Αλλά δεν μπορεί να καταστραφούμε, ούτε να γίνουμε αποικία των ΗΠΑ στην εξωτερική πολιτική, της Γερμανίας στην οικονομική ή να δώσουμε το μισό Αιγαίο και την Κύπρο στην Τουρκία. Αλλά βέβαια δεν είναι σοβαρό να απευθυνόμαστε στην αφρόκρεμα της αμερικανικής «τραπεζικής μαφίας», στη Γκόλντμαν Ζακς, για να μας φέρει σε επαφή με τους Κινέζους όπως λέγεται ότι έγινε από την κυβέρνηση.
Μπορεί να τα κάνει αυτά ο κ. Παπανδρέου;
Δεν το γνωρίζουμε. Η ομάδα των συνεργατών τοπυ δεν διακρίνεται εξάλλου από τον αναγκαίο διανοητικό πλουραλισμό. Αν όμως δεν τα κάνει, και ο ίδιος προσωπικά και η χώρα θα πάθουν μεγάλες καταστροφές που θα τις θυμούνται πολλές γενηές και οι οποίες ενδεχομένως θα είναι ανεπίστρεπτες.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα, στις 11.2.2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου