Ορων επίσκεψις

Μοντεσκιέ Βολταίρος



Γ.Κοντογιώργης

ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ: Τό κίνημα της γνώσης που θέτει τον άνθρωπο στο επίκεντρο των αναζητήσεών του. Στό εγχείρημά του, αυτό απέδωσε στη διανοητική λειτουργία του ανθρώπου αυτόνομη και μάλιστα πρωταρχική αξιωματική σημασία, αντί να την αξιολογήσει, εντάσσοντάς την στο κοσμοσυστημικό της πλαίσιο. Αγνοώντας ολοσχερώς τους νόμους της ανθρώπινης λειτουργίας και, κατ' επέκταση, της ιστορικής εξέλιξης, αποφάσισε ότι αρκούσε ο άνθρωπος να χρησιμοποίσει τη διάνοιά του για να αποτινάξει την προκατάληψη και τη μισαλλοδοξία. Ετσι, ταξινόμησε εαυτόν με όρους μοναδικότητας στην ιστορία. Η έξοδος του εσπεριανού ανθρώπου απο την "παιδικότητα" ισοδυναμούσε εφεξής με την έξοδο της ίδιας της ανθρωπότητας απο αυτήν. Στό σύνολο παρελθόν αποδόθηκε η σκοτεινή έννοια της "παράδοσης", η οποία εξομοιώθηκε με τη δεσποτεία, προκειμένου να αιτιολογήσει το επιχείρημα της ριζικής ρήξης με αυτό και να αναδειχθεί πρωτοτυπικά η έννοια του "νέου ανθρώπου". Μολονότι απέδωσε μεταφυσικές διαστάσεις στην ελληνική "αρχαιότητα", δεν άργησε να την απαρνηθεί, ταξινομώντας την εξίσου στην προ-νεοτερική περιοχή της "παράδοσης". Εντέλει, απο γνωσιολογία της νεότερης ανθρωποκεντρικής μετάβασης έγινε απολογητική ιδεολογία του κατεστημένου. Ο Διαφωτισμός τελικά δεν αντιπροσωπεύει παρά τη γνώση και την αντίληψη για τον (ελεύθερο) άνθρωπο, που προσιδιάζει σε μια πρωτο-ανθρωποκεντρική κοινωνία. Μοναδική του πρωτοτυπία είναι η αθέλητη συμβολή του στη μετάβαση απο την μικρή στην μεγάλη κοσμοσυστημική κλίμακα.